Inspiratiereis Tilburg

Augustus 2018

De zomervakantie is ‘laagseizoen’ voor mij. Mensen genieten van hun welverdiende vakantie en organisaties doen het rustig aan. Wat kan je als ondernemer dan doen? In augustus 2018 zocht ik naar inspiratie en kennisuitwisseling in Tilburg en Den Bosch.

Mijn eerste inspiratie deed ik op in het hedendaagse kunstmuseum De Pont. Daar werd ik door Marie-José Eijkemans, hoofd educatie, ontvangen. Het hele museum functioneert zonder overheidssubsidies of sponsoring, dus ook het educatieve programma. Het aanbod is er niet minder om: er zijn de bekende rondleidingen en museumateliers, maar ook programma’s rondom het jongerenblad ‘HUH?!’, ARTclips en ARTtube. Interessant vond ik Marie-José’s standpunt over de kerndoelen: het behalen ervan is de verantwoordelijkheid van de school, in het museum beleven kinderen een authentieke, inspirerende ontmoeting met kunst. Ik ervoer dit standpunt als verfrissend en bevrijdend, maar ik weet dat veel docenten en subsidieverstrekkers (want daar werk ik wel mee) vasthouden aan de kerndoelen. Het is iets dat ze herkennen en gemakkelijk kunnen gebruiken. Ik hanteer een voor de hand liggend compromis: start bij elk programma vanuit je eigen identiteit en visie, en bekijk en benoem daarna de aansluiting met kerndoelen en andere competenties.

Een andere opvatting die ik deel met Marie-José is dat educatie niet alleen onderwijs betekent. Voor haar betekent het ook activiteiten zoals ‘eten wat De Pont schaft’ en de concerten. Educatie is de dialoog aangaan met uiteenlopende doelgroepen. Tijdens mijn studie had ik al voor de specialisatie ‘cultuureducatie’ gekozen, niet omdat ik met het onderwijs wil werken, maar omdat ik wil bijdragen aan de betekenisvolle ervaring die een doelgroep heeft bij kunst.

Met deze opgedane ervaring was het tijd om mijn reis voort te zetten. Ik ontmoette beeldend kunstenaar René Korten in zijn atelier. Het is altijd prachtig om te zien waar en hoe iemand werkt. Wat is de sfeer, hoe komt een werk tot stand en hoe zien studies of ‘mislukkelingen’ eruit? Het werd snel duidelijk dat René zich laat leiden door wat hij belangrijk vindt. Dat is vooral zijn schilderkunst, maar ook zijn docentschap op de academie, zijn bijdrage aan het kunstinitiatief PARK en de blog ‘Nothing but Good’. Periodes van veel werken in het atelier wisselt hij af met werken aan andere projecten. Dit is een werkwijze die ik herken. Ik heb een kernactiviteit: het ondersteunen van organisaties met projectplannen ontwikkelen en subsidies aanvragen. Daarnaast wil ik soms ook mijn eigen ideeën uitwerken, geïnspireerd door ontmoetingen, ervaringen of nieuw inzicht. Doe wat goed voelt!

Een bonus van deze afspraak was een bezoek aan Marleen Kappe, die een Summer Residency in de kunstgalerie PARK deed. Bij gebrek aan timing mijnerzijds waren de open atelierdagen nét niet tegelijk met mijn reis. Maar het geluk was met mij en Marleen gunde mij kort de tijd om kennis te maken. Ik zag haar driftig werken aan haar tekenachtige installatie of installatieachtige tekening. Ik weet nog steeds niet welke van de twee het nou echt is.

Na deze kunstontmoetingen was het tijd om te spreken met een meer maatschappelijk organisatie: de bibliotheek van Tilburg. Sinds 2014 initieert het team allerlei bijzondere projecten in ‘De Kennismakerij’. Pieternel Thijssen (projectleider) en Eef van Eerdewijk (programmamaker) waren hartelijk, ongelooflijk energiek en barstensvol ideeën – heerlijk! Ze waren heel open over het opstartproces, met al z’n pieken en dalen. Ik kan daar wel over schrijven, maar ze hebben zelf al een prachtig boekje hiervoor ontwikkeld: Begint eer ge bezint. Een indrukwekkend motto, vooral voor iemand als ik, die erg reflectief, zorgvuldig en analytisch werkt… Soms iets teveel? Ik zal erover nadenken.

Uiteindelijk bleek het bij de Kennismakerij te passen om thematisch en in multidisciplinaire teams te werken. Ik begrijp dit goed, als fondsenwerver ben ik altijd onderdeel van een groter geheel, van een groter team, met ieder zijn eigen aandachtsgebied. Een van de thema’s raakte mij: emancipatie. Met dit onderwerp ben ik ook veel bezig, maar ik treed er weinig mee naar buiten. Wat kan je doen, zonder dat het een te zwaar, afschrikkend of beschuldigend onderwerp wordt? De Kennismakerij geeft het voorbeeld: organiseer een voorleesmarathon waarbij twintig lokale powervrouwen én –mannen voorlezen uit het boek ‘Bedtijdverhalen voor rebelse meisjes’. Een ogenschijnlijk simpel concept waarbij leesvaardigheid en leesplezier, een actueel thema en maatschappelijk draagvlak gecombineerd worden.

Bij het Brabants Kenniscentrum Kunst en Cultuur sprak ik met Luc Begas. Hij adviseert aanvragers rondom de financieringsinstrumenten waarvoor het BKKC penvoerder is. Zo’n organisatie komt weleens koud en afstandelijk over, als een loket waar je na veel bureaucratische rompslomp hopelijk een subsidie toegewezen krijgt. Luc liet een heel andere kant zien: de passie voor kunst en de wil om projecten te laten slagen. We hebben het gehad over de balans tussen aan de zijlijn adviseren en actief mee te denken over de inhoud. Waar ligt de grens? Ik merk dat ik het meedenken met een klant een van de leukste onderdelen van mijn werk vind. Ik kan het niet laten om mijn gedachten de vrije loop te laten en een aandeel te hebben in hoe we het beste of mooiste resultaat kunnen behalen. Een pasklaar antwoord hadden we niet en onze contexten verschillen natuurlijk. Het zou natuurlijk fantastisch zijn als mijn klanten deze eigenschap als meerwaarde zien.

Als laatste had ik een afspraak met cultureel ondernemer Marieke Simons. Vanuit haar onderneming Cultuur in bedrijf begeleidt ze culturele organisaties in het vormgeven van een meer ondernemende bedrijfsvoering en legt daarbij actief verbindingen met bijvoorbeeld bedrijven en overheden. We hadden al snel een open gesprek over ons ondernemerschap. Welke diensten bied je aan? Wat vraag je ervoor? Hoe vind en bind je klanten? Ik voel mij nog vaak een groentje die net om de hoek komt kijken. Met Marieke, die al jaren met deze thema’s werkt, kon ik gemakkelijk sparren over deze vragen. Met de nieuwe inzichten ga ik toch wat veranderen in mijn dienstverlening en tarieven!

Bovenstaande inspirerende gesprekken hebben bijgedragen aan mijn persoonlijke en zakelijke ontwikkeling. Uiteraard heb ik ook gebruik gemaakt van de mogelijkheid om prachtige tentoonstellingen te bezoeken. Zo heb ik mij laten verwonderen door Sean Scully’s Landlines en ander werk in De Pont en Manish Nai’s Capturing time in het Noord-Brabantsmuseum. Met een rugzak vol ervaring, inspiratie en indrukken stapte ik terug in de trein naar het mooie noorden, waar ik enthousiast verder werk aan mijn eigen onderneming.